الملاحظة: عدسة الباحث لكشف أسرار العلوم الاجتماعية

يونيو 7, 2025

مقدمة

تُعد الملاحظة أداة أساسية في البحث العلمي ضمن العلوم الاجتماعية، حيث تُمكّن الباحثين من رصد السلوكيات والتفاعلات في سياقها الطبيعي. يهدف هذا المقال إلى استعراض أهمية الملاحظة، أنواعها، ودورها في تعزيز فهم الظواهر الاجتماعية.

ما هي الملاحظة ولماذا تُستخدم في العلوم الاجتماعية؟
الملاحظة هي منهج بحثي يعتمد على مراقبة الظواهر الاجتماعية دون التدخل فيها، مما يوفر بيانات دقيقة وطبيعية. تُستخدم لفهم التفاعلات البشرية، مثل سلوك المتسوقين أو ديناميكيات الفصول الدراسية، وتُعتبر مثالية لاستكشاف التفاصيل العميقة للمجتمع.

أنواع الملاحظة في البحث العلمي

الملاحظة المباشرة: يراقب الباحث الأحداث بنفسه، كالتفاعل في الأماكن العامة.
الملاحظة غير المباشرة: تعتمد على تسجيلات أو تقارير مسبقة.
الملاحظة المشاركة: يشارك الباحث في الحدث، كالانضمام إلى مجتمع لدراسته.
الملاحظة غير المشاركة: يحافظ الباحث على الحيادية بالبقاء خارج الحدث.
توفر الملاحظة المشاركة فهمًا عميقًا، لكنها تتطلب الحذر لتجنب التأثير الشخصي.

أهمية الملاحظة في البحث العلمي

الأصالة: تُرصد السلوكيات كما تحدث دون تلاعب.
الشمولية: تُتيح رؤية شاملة للسياقات الاجتماعية.
اكتشاف الأنماط: تكشف عن تفاصيل غير متوقعة تسهم في فهم الظواهر.

خطوات تنفيذ الملاحظة بنجاح

تحديد الهدف: التركيز على السلوك الفردي أو التفاعل الجماعي.
اختيار الموقع: تحديد بيئة ملائمة، مثل الأسواق لدراسة السلوك الاستهلاكي.
التخطيط: وضع جدول زمني وتحديد أدوات الرصد، كالدفاتر أو التسجيلات.
الرصد: توثيق الملاحظات بدقة مع التركيز على التفاصيل.
التحليل: تفسير البيانات باستخدام أساليب مثل التحليل الموضوعي.

التحديات المرتبطة بالملاحظة
تشمل التحديات تأثير وجود الباحث على المشهد (تأثير هوثورن) وصعوبة تسجيل كل التفاصيل. يمكن التغلب على ذلك باستخدام تقنيات حديثة مثل الكاميرات مع مراعاة الأخلاقيات البحثية.

كيف تُحسن الملاحظة الأبحاث الاجتماعية؟
تُساهم الملاحظة في فهم الظواهر المعقدة، مثل تأثير وسائل التواصل على العلاقات أو سلوك الجماهير. دمجها مع أدوات مثل المقابلات يعزز موثوقية النتائج ويوفر رؤى أعمق.

الخاتمة
تُمثل الملاحظة عدسة قوية تكشف أسرار السلوك البشري في سياقاته الحقيقية. مع التطبيق المهني والتحليل الدقيق، تُصبح أداة لا غنى عنها في العلوم الاجتماعية. إتقان الملاحظة يُضيف عمقًا وأصالة للأبحاث، مما يُعزز فهم المجتمع وتطوير حلول مبتكرة.

حمدي عبد الحميد أحمد مصطفى

تعليقات

إرسال تعليق

أترك تعليقك هنا... نحن نحترم أراء الجميع !

شكر خاص لزائرينا الكرام

شاركونا تعليقاتكم واستفساراتكم حول العلوم الاجتماعية، وسنرد فورًا! تفضلوا بزيارة موقعنا للاطلاع على أبحاث ومقالات في علم الاجتماع، علم النفس، الاقتصاد، العلوم السياسية، والأنثروبولوجيا. استخدموا محرك البحث أعلى الموقع للوصول السريع إلى المعلومات، أو ابحثوا عبر ويكيبيديا. للباحثين، أرسلوا استبياناتكم كملف أو رابط قابل للتعديل عبر البريد الإلكتروني الموجود بالموقع لتحكيمها، وسنعيدها إليكم بعد المراجعة. إدارة موقع العلوم الاجتماعية © 2008-2025

window['__wavt'] = 'AOuZoY47taEg0dGyjmd9UlEgKKbR2PeFpg:1749742482138';_WidgetManager._Init('//www.blogger.com/rearrange?blogID\x3d3998610524557249717','//hamdisocio.blogspot.com/2025/04/blog-post_42.html','3998610524557249717'); _WidgetManager._SetDataContext([{'name': 'blog', 'data': {'blogId': '3998610524557249717', 'title': '\u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629', 'url': 'https://hamdisocio.blogspot.com/2025/04/blog-post_42.html', 'canonicalUrl': 'http://hamdisocio.blogspot.com/2025/04/blog-post_42.html', 'homepageUrl': 'https://hamdisocio.blogspot.com/', 'searchUrl': 'https://hamdisocio.blogspot.com/search', 'canonicalHomepageUrl': 'http://hamdisocio.blogspot.com/', 'blogspotFaviconUrl': 'https://hamdisocio.blogspot.com/favicon.ico', 'bloggerUrl': 'https://www.blogger.com', 'hasCustomDomain': false, 'httpsEnabled': true, 'enabledCommentProfileImages': true, 'gPlusViewType': 'FILTERED_POSTMOD', 'adultContent': false, 'analyticsAccountNumber': '', 'encoding': 'UTF-8', 'locale': 'ar', 'localeUnderscoreDelimited': 'ar', 'languageDirection': 'rtl', 'isPrivate': false, 'isMobile': false, 'isMobileRequest': false, 'mobileClass': '', 'isPrivateBlog': false, 'isDynamicViewsAvailable': true, 'feedLinks': '\x3clink rel\x3d\x22alternate\x22 type\x3d\x22application/atom+xml\x22 title\x3d\x22\u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629 - Atom\x22 href\x3d\x22https://hamdisocio.blogspot.com/feeds/posts/default\x22 /\x3e\n\x3clink rel\x3d\x22alternate\x22 type\x3d\x22application/rss+xml\x22 title\x3d\x22\u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629 - RSS\x22 href\x3d\x22https://hamdisocio.blogspot.com/feeds/posts/default?alt\x3drss\x22 /\x3e\n\x3clink rel\x3d\x22service.post\x22 type\x3d\x22application/atom+xml\x22 title\x3d\x22\u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629 - Atom\x22 href\x3d\x22https://www.blogger.com/feeds/3998610524557249717/posts/default\x22 /\x3e\n\n\x3clink rel\x3d\x22alternate\x22 type\x3d\x22application/atom+xml\x22 title\x3d\x22\u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629 - Atom\x22 href\x3d\x22https://hamdisocio.blogspot.com/feeds/7615716807816930309/comments/default\x22 /\x3e\n', 'meTag': '', 'adsenseClientId': 'ca-pub-8025684808502895', 'adsenseHostId': 'ca-host-pub-1556223355139109', 'adsenseHasAds': true, 'adsenseAutoAds': true, 'boqCommentIframeForm': true, 'loginRedirectParam': '', 'view': '', 'dynamicViewsCommentsSrc': '//www.blogblog.com/dynamicviews/4224c15c4e7c9321/js/comments.js', 'dynamicViewsScriptSrc': '//www.blogblog.com/dynamicviews/5094534f155fb8cd', 'plusOneApiSrc': 'https://apis.google.com/js/platform.js', 'disableGComments': true, 'interstitialAccepted': false, 'sharing': {'platforms': [{'name': '\u0627\u0644\u062d\u0635\u0648\u0644 \u0639\u0644\u0649 \u0627\u0644\u0631\u0627\u0628\u0637', 'key': 'link', 'shareMessage': '\u0627\u0644\u062d\u0635\u0648\u0644 \u0639\u0644\u0649 \u0627\u0644\u0631\u0627\u0628\u0637', 'target': ''}, {'name': 'Facebook', 'key': 'facebook', 'shareMessage': '\u0645\u0634\u0627\u0631\u0643\u0629 \u0625\u0644\u0649 Facebook', 'target': 'facebook'}, {'name': '\u0643\u062a\u0627\u0628\u0629 \u0645\u062f\u0648\u0646\u0629 \u062d\u0648\u0644 \u0647\u0630\u0647 \u0627\u0644\u0645\u0634\u0627\u0631\u0643\u0629', 'key': 'blogThis', 'shareMessage': '\u0643\u062a\u0627\u0628\u0629 \u0645\u062f\u0648\u0646\u0629 \u062d\u0648\u0644 \u0647\u0630\u0647 \u0627\u0644\u0645\u0634\u0627\u0631\u0643\u0629', 'target': 'blog'}, {'name': 'X', 'key': 'twitter', 'shareMessage': '\u0645\u0634\u0627\u0631\u0643\u0629 \u0625\u0644\u0649 X', 'target': 'twitter'}, {'name': 'Pinterest', 'key': 'pinterest', 'shareMessage': '\u0645\u0634\u0627\u0631\u0643\u0629 \u0625\u0644\u0649 Pinterest', 'target': 'pinterest'}, {'name': '\u0628\u0631\u064a\u062f \u0625\u0644\u0643\u062a\u0631\u0648\u0646\u064a', 'key': 'email', 'shareMessage': '\u0628\u0631\u064a\u062f \u0625\u0644\u0643\u062a\u0631\u0648\u0646\u064a', 'target': 'email'}], 'disableGooglePlus': true, 'googlePlusShareButtonWidth': 0, 'googlePlusBootstrap': '\x3cscript type\x3d\x22text/javascript\x22\x3ewindow.___gcfg \x3d {\x27lang\x27: \x27ar\x27};\x3c/script\x3e'}, 'hasCustomJumpLinkMessage': true, 'jumpLinkMessage': 'Read more \xbb', 'pageType': 'item', 'postId': '7615716807816930309', 'postImageThumbnailUrl': 'https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGYJVNJ8ltjLhMNNoGRVoHF3QcFawir_LQ9YysZ0pNFRQss2wpLyOOlQfPiywtOzDL8_lHY4ZkbOlXA_T8S61n2L1rfyjW5__dhMldRUcXyhSQOYiiIOcNBkERd5Yzj4QxtwSJzqikNqtpU97EBJc6bx4Vt5qil67YSoPMsNGUYTCqa1YLwOEKHXQuBN9l/s72-w640-c-h362/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%A9%20%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86%20%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%20%D9%86%D8%B4%D8%B1%20%D8%B9%D9%86%20%D8%B1%D8%AC%D9%84%20%D9%8A%D9%86%D8%B8%D8%B1%20%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%20%D9%88%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%B8%20%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B3%20(1).jpg', 'postImageUrl': 'https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGYJVNJ8ltjLhMNNoGRVoHF3QcFawir_LQ9YysZ0pNFRQss2wpLyOOlQfPiywtOzDL8_lHY4ZkbOlXA_T8S61n2L1rfyjW5__dhMldRUcXyhSQOYiiIOcNBkERd5Yzj4QxtwSJzqikNqtpU97EBJc6bx4Vt5qil67YSoPMsNGUYTCqa1YLwOEKHXQuBN9l/w640-h362/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%A9%20%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86%20%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%20%D9%86%D8%B4%D8%B1%20%D8%B9%D9%86%20%D8%B1%D8%AC%D9%84%20%D9%8A%D9%86%D8%B8%D8%B1%20%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%20%D9%88%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%B8%20%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B3%20(1).jpg', 'pageName': '\u0627\u0644\u0645\u0644\u0627\u062d\u0638\u0629: \u0639\u062f\u0633\u0629 \u0627\u0644\u0628\u0627\u062d\u062b \u0644\u0643\u0634\u0641 \u0623\u0633\u0631\u0627\u0631 \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629', 'pageTitle': '\u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629: \u0627\u0644\u0645\u0644\u0627\u062d\u0638\u0629: \u0639\u062f\u0633\u0629 \u0627\u0644\u0628\u0627\u062d\u062b \u0644\u0643\u0634\u0641 \u0623\u0633\u0631\u0627\u0631 \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629', 'metaDescription': '\u0645\u0644\u0627\u062d\u0638\u0629\u060c \u0628\u062d\u062b \u0639\u0644\u0645\u064a\u060c \u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629\u060c \u0645\u0644\u0627\u062d\u0638\u0629 \u0645\u0634\u0627\u0631\u0643\u0629\u060c \u0633\u0644\u0648\u0643 \u0628\u0634\u0631\u064a\u060c \u062a\u062d\u0644\u064a\u0644 \u0645\u0648\u0636\u0648\u0639\u064a\u060c SEO\u060c \u0628\u064a\u0627\u0646\u0627\u062a \u0637\u0628\u064a\u0639\u064a\u0629\u060c \u062f\u0631\u0627\u0633\u0627\u062a \u0645\u064a\u062f\u0627\u0646\u064a\u0629\u060c \u0623\u062f\u0648\u0627\u062a \u0628\u062d\u062b'}}, {'name': 'features', 'data': {}}, {'name': 'messages', 'data': {'edit': '\u062a\u0639\u062f\u064a\u0644', 'linkCopiedToClipboard': '\u062a\u0645 \u0646\u0633\u062e \u0627\u0644\u0631\u0627\u0628\u0637 \u0625\u0644\u0649 \u0627\u0644\u062d\u0627\u0641\u0638\u0629', 'ok': '\u062d\u0633\u0646\u064b\u0627', 'postLink': '\u0631\u0627\u0628\u0637 \u0627\u0644\u0645\u0634\u0627\u0631\u0643\u0629'}}, {'name': 'template', 'data': {'name': 'custom', 'localizedName': '\u0645\u062e\u0635\u0635', 'isResponsive': true, 'isAlternateRendering': false, 'isCustom': true}}, {'name': 'view', 'data': {'classic': {'name': 'classic', 'url': '?view\x3dclassic'}, 'flipcard': {'name': 'flipcard', 'url': '?view\x3dflipcard'}, 'magazine': {'name': 'magazine', 'url': '?view\x3dmagazine'}, 'mosaic': {'name': 'mosaic', 'url': '?view\x3dmosaic'}, 'sidebar': {'name': 'sidebar', 'url': '?view\x3dsidebar'}, 'snapshot': {'name': 'snapshot', 'url': '?view\x3dsnapshot'}, 'timeslide': {'name': 'timeslide', 'url': '?view\x3dtimeslide'}, 'isMobile': false, 'title': '\u0627\u0644\u0645\u0644\u0627\u062d\u0638\u0629: \u0639\u062f\u0633\u0629 \u0627\u0644\u0628\u0627\u062d\u062b \u0644\u0643\u0634\u0641 \u0623\u0633\u0631\u0627\u0631 \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629', 'description': '\u0645\u0644\u0627\u062d\u0638\u0629\u060c \u0628\u062d\u062b \u0639\u0644\u0645\u064a\u060c \u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629\u060c \u0645\u0644\u0627\u062d\u0638\u0629 \u0645\u0634\u0627\u0631\u0643\u0629\u060c \u0633\u0644\u0648\u0643 \u0628\u0634\u0631\u064a\u060c \u062a\u062d\u0644\u064a\u0644 \u0645\u0648\u0636\u0648\u0639\u064a\u060c SEO\u060c \u0628\u064a\u0627\u0646\u0627\u062a \u0637\u0628\u064a\u0639\u064a\u0629\u060c \u062f\u0631\u0627\u0633\u0627\u062a \u0645\u064a\u062f\u0627\u0646\u064a\u0629\u060c \u0623\u062f\u0648\u0627\u062a \u0628\u062d\u062b', 'featuredImage': 'https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGYJVNJ8ltjLhMNNoGRVoHF3QcFawir_LQ9YysZ0pNFRQss2wpLyOOlQfPiywtOzDL8_lHY4ZkbOlXA_T8S61n2L1rfyjW5__dhMldRUcXyhSQOYiiIOcNBkERd5Yzj4QxtwSJzqikNqtpU97EBJc6bx4Vt5qil67YSoPMsNGUYTCqa1YLwOEKHXQuBN9l/w640-h362/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%A9%20%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86%20%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%20%D9%86%D8%B4%D8%B1%20%D8%B9%D9%86%20%D8%B1%D8%AC%D9%84%20%D9%8A%D9%86%D8%B8%D8%B1%20%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%20%D9%88%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%B8%20%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B3%20(1).jpg', 'url': 'https://hamdisocio.blogspot.com/2025/04/blog-post_42.html', 'type': 'item', 'isSingleItem': true, 'isMultipleItems': false, 'isError': false, 'isPage': false, 'isPost': true, 'isHomepage': false, 'isArchive': false, 'isLabelSearch': false, 'postId': 7615716807816930309}}, {'name': 'widgets', 'data': [{'title': '', 'type': 'HTML', 'sectionId': 'TopPost-sc', 'id': 'HTML6'}, {'title': '\u062a\u0648\u0627\u0635\u0644\u0648\u0627 \u0645\u0639\u0646\u0627 \u0627\u0644\u0622\u0646 \u0628\u0633\u0647\u0648\u0644\u0629 \u0648\u0633\u0631\u0639\u0629 \u0639\u0628\u0631 \u062c\u0645\u064a\u0639 \u0645\u0646\u0635\u0627\u062a\u0646\u0627!', 'type': 'Text', 'sectionId': 'TopPost-sc', 'id': 'Text1'}, {'title': '\u0645\u0634\u0627\u0631\u0643\u0629 \u0645\u0645\u064a\u0632\u0629', 'type': 'FeaturedPost', 'sectionId': 'BotPostsc', 'id': 'FeaturedPost1', 'postId': '4493405189632281291'}, {'title': '', 'type': 'LinkList', 'sectionId': 'footer-col1', 'id': 'LinkList1'}, {'title': '', 'type': 'PopularPosts', 'sectionId': 'footer-col4', 'id': 'PopularPosts1', 'posts': [{'title': '\u0642\u0627\u0626\u0645\u0629 \u0628\u0623\u0641\u0636\u0644 \u0648\u0627\u062d\u062f\u062b 300 \u0645\u0634\u0631\u0648\u0639 \u062a\u062e\u0631\u062c \u0623\u0648 \u0623\u0637\u0631\u0648\u062d\u0629 \u0628\u062d\u062b\u064a\u0629 \u0641\u064a \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629', 'id': 4587001352649571753}, {'title': '\u062a\u062d\u0644\u064a\u0644 \u0627\u0644\u0645\u0642\u0627\u0628\u0644\u0629 \u0628\u0637\u0631\u064a\u0642\u0629 \u0639\u0644\u0645\u064a\u0629 \u0633\u0648\u0633\u064a\u0648\u0644\u0648\u062c\u064a\u0629: \u0625\u0637\u0627\u0631 \u0646\u0638\u0631\u064a \u0648\u0639\u0645\u0644\u064a \u0644\u0641\u0647\u0645 \u0627\u0644\u062a\u0641\u0627\u0639\u0644\u0627\u062a \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629', 'id': 758901327442627120}, {'title': '\u0643\u064a\u0641 \u062a\u062e\u062a\u0627\u0631 \u0639\u064a\u0646\u0629 \u0627\u0644\u0628\u062d\u062b \u0627\u0644\u0639\u0644\u0645\u064a \u0641\u064a \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629 \u0628\u0641\u0639\u0627\u0644\u064a\u0629\u061f', 'id': 2234272985906024614}, {'title': '\u0643\u064a\u0641\u064a\u0629 \u062a\u0648\u062b\u064a\u0642 \u0627\u0644\u0645\u0631\u0627\u062c\u0639 \u0628\u0627\u0644\u0643\u0627\u0645\u0644', 'id': 6773811106990757214}, {'title': '\u062f\u0648\u0631 \u0627\u0644\u0623\u0646\u0634\u0637\u0629 \u0627\u0644\u0644\u0627\u0635\u0641\u064a\u0629 \u0641\u064a \u062a\u0646\u0645\u064a\u0629 \u0627\u0644\u0645\u0647\u0627\u0631\u0627\u062a \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629', 'id': 4565911893751318414}, {'title': '\u0645\u0646\u0627\u0647\u062c \u0627\u0644\u0628\u062d\u062b \u0641\u064a \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0633\u064a\u0627\u0633\u064a\u0629', 'id': 2940522112006996250}, {'title': '\u0627\u0644\u0633\u064a\u0631\u0629 \u0627\u0644\u0630\u0627\u062a\u064a\u0629 CV', 'id': 7845013130353182680}, {'title': '\u0623\u062e\u0644\u0627\u0642\u064a\u0627\u062a \u0627\u0644\u0628\u062d\u062b \u0627\u0644\u0639\u0644\u0645\u064a \u0641\u064a \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629: \u0627\u0644\u0645\u0628\u0627\u062f\u0626 \u0648\u0627\u0644\u062a\u062d\u062f\u064a\u0627\u062a \u0641\u064a \u062e\u062f\u0645\u0629 \u0627\u0644\u0645\u062c\u062a\u0645\u0639', 'id': 1061321258674530087}, {'title': '\u0646\u0638\u0631\u064a\u0627\u062a \u0639\u0644\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639', 'id': 2897725088955634879}]}, {'title': '\u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629 (\u0631\u0623\u0633 \u0627\u0644\u0635\u0641\u062d\u0629)', 'type': 'Header', 'sectionId': 'logo', 'id': 'Header1'}, {'title': '\u0627\u0644\u0635\u0641\u062d\u0627\u062a', 'type': 'PageList', 'sectionId': 'pages', 'id': 'PageList1'}, {'title': '\u0627\u0644\u0642\u0627\u0626\u0645\u0629 \u0627\u0644\u0631\u0626\u064a\u0633\u064a\u0629', 'type': 'LinkList', 'sectionId': 'menu', 'id': 'LinkList001'}, {'title': '\u0628\u062d\u062b ...', 'type': 'BlogSearch', 'sectionId': 'searchform', 'id': 'BlogSearch2'}, {'title': '\u0631\u0633\u0627\u0626\u0644 \u0627\u0644\u0645\u062f\u0648\u0646\u0629 \u0627\u0644\u0625\u0644\u0643\u062a\u0631\u0648\u0646\u064a\u0629', 'type': 'Blog', 'sectionId': 'Tempnec', 'id': 'Blog1', 'posts': [{'id': '7615716807816930309', 'title': '\u0627\u0644\u0645\u0644\u0627\u062d\u0638\u0629: \u0639\u062f\u0633\u0629 \u0627\u0644\u0628\u0627\u062d\u062b \u0644\u0643\u0634\u0641 \u0623\u0633\u0631\u0627\u0631 \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629', 'featuredImage': 'https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGYJVNJ8ltjLhMNNoGRVoHF3QcFawir_LQ9YysZ0pNFRQss2wpLyOOlQfPiywtOzDL8_lHY4ZkbOlXA_T8S61n2L1rfyjW5__dhMldRUcXyhSQOYiiIOcNBkERd5Yzj4QxtwSJzqikNqtpU97EBJc6bx4Vt5qil67YSoPMsNGUYTCqa1YLwOEKHXQuBN9l/w640-h362/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%A9%20%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86%20%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%20%D9%86%D8%B4%D8%B1%20%D8%B9%D9%86%20%D8%B1%D8%AC%D9%84%20%D9%8A%D9%86%D8%B8%D8%B1%20%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%A7%D8%B1%20%D9%88%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%B8%20%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A7%D8%B3%20(1).jpg', 'showInlineAds': false}], 'footerBylines': [{'regionName': 'footer1', 'items': [{'name': 'author', 'label': '\u0643\u062a\u0628:'}, {'name': 'timestamp', 'label': '-'}, {'name': 'comments', 'label': 'comments'}, {'name': 'share', 'label': ''}]}, {'regionName': 'footer2', 'items': [{'name': 'labels', 'label': ''}]}], 'allBylineItems': [{'name': 'author', 'label': '\u0643\u062a\u0628:'}, {'name': 'timestamp', 'label': '-'}, {'name': 'comments', 'label': 'comments'}, {'name': 'share', 'label': ''}, {'name': 'labels', 'label': ''}]}, {'title': '\u062a\u0631\u062c\u0645\u0629 \u0627\u0644\u0645\u0648\u0642\u0639 \u0625\u0644\u0649 \u062c\u0645\u064a\u0639 \u0627\u0644\u0644\u063a\u0627\u062a', 'type': 'Translate', 'sectionId': 'sidepar', 'id': 'Translate1'}, {'title': '\u0627\u0628\u062d\u062b \u0641\u064a \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629', 'type': 'BlogSearch', 'sectionId': 'sidepar', 'id': 'BlogSearch1'}, {'title': '\u0627\u0628\u062d\u062b \u0645\u0639\u0646\u0627 \u0641\u064a Wikipedia', 'type': 'Wikipedia', 'sectionId': 'sidepar', 'id': 'Wikipedia1'}, {'title': '\u0634\u0643\u0631 \u062e\u0627\u0635 \u0644\u0632\u0627\u0626\u0631\u064a\u0646\u0627 \u0627\u0644\u0643\u0631\u0627\u0645', 'type': 'HTML', 'sectionId': 'sidepar', 'id': 'HTML4'}, {'title': '\u0646\u0645\u0648\u0630\u062c \u0627\u0644\u0627\u062a\u0635\u0627\u0644 \u0628\u0631\u0633\u0627\u0644\u0629 \u0641\u0648\u0631\u064a\u0629', 'type': 'ContactForm', 'sectionId': 'sidepar', 'id': 'ContactForm1'}, {'title': '\u0627\u0644\u0645\u0634\u0627\u0631\u0643\u0627\u062a \u0627\u0644\u0631\u0627\u0626\u062c\u0629 \u0641\u064a \u0627\u0644\u0645\u0648\u0642\u0639', 'type': 'PopularPosts', 'sectionId': 'sidepar', 'id': 'PopularPosts2', 'posts': [{'title': '\u0642\u0627\u0626\u0645\u0629 \u0628\u0623\u0641\u0636\u0644 \u0648\u0627\u062d\u062f\u062b 300 \u0645\u0634\u0631\u0648\u0639 \u062a\u062e\u0631\u062c \u0623\u0648 \u0623\u0637\u0631\u0648\u062d\u0629 \u0628\u062d\u062b\u064a\u0629 \u0641\u064a \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629', 'id': 4587001352649571753}, {'title': '\u062a\u062d\u0644\u064a\u0644 \u0627\u0644\u0645\u0642\u0627\u0628\u0644\u0629 \u0628\u0637\u0631\u064a\u0642\u0629 \u0639\u0644\u0645\u064a\u0629 \u0633\u0648\u0633\u064a\u0648\u0644\u0648\u062c\u064a\u0629: \u0625\u0637\u0627\u0631 \u0646\u0638\u0631\u064a \u0648\u0639\u0645\u0644\u064a \u0644\u0641\u0647\u0645 \u0627\u0644\u062a\u0641\u0627\u0639\u0644\u0627\u062a \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629', 'id': 758901327442627120}, {'title': '\u0643\u064a\u0641 \u062a\u062e\u062a\u0627\u0631 \u0639\u064a\u0646\u0629 \u0627\u0644\u0628\u062d\u062b \u0627\u0644\u0639\u0644\u0645\u064a \u0641\u064a \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629 \u0628\u0641\u0639\u0627\u0644\u064a\u0629\u061f', 'id': 2234272985906024614}, {'title': '\u0643\u064a\u0641\u064a\u0629 \u062a\u0648\u062b\u064a\u0642 \u0627\u0644\u0645\u0631\u0627\u062c\u0639 \u0628\u0627\u0644\u0643\u0627\u0645\u0644', 'id': 6773811106990757214}, {'title': '\u062f\u0648\u0631 \u0627\u0644\u0623\u0646\u0634\u0637\u0629 \u0627\u0644\u0644\u0627\u0635\u0641\u064a\u0629 \u0641\u064a \u062a\u0646\u0645\u064a\u0629 \u0627\u0644\u0645\u0647\u0627\u0631\u0627\u062a \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629', 'id': 4565911893751318414}, {'title': '\u0645\u0646\u0627\u0647\u062c \u0627\u0644\u0628\u062d\u062b \u0641\u064a \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0633\u064a\u0627\u0633\u064a\u0629', 'id': 2940522112006996250}, {'title': '\u0627\u0644\u0633\u064a\u0631\u0629 \u0627\u0644\u0630\u0627\u062a\u064a\u0629 CV', 'id': 7845013130353182680}, {'title': '\u0623\u062e\u0644\u0627\u0642\u064a\u0627\u062a \u0627\u0644\u0628\u062d\u062b \u0627\u0644\u0639\u0644\u0645\u064a \u0641\u064a \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629: \u0627\u0644\u0645\u0628\u0627\u062f\u0626 \u0648\u0627\u0644\u062a\u062d\u062f\u064a\u0627\u062a \u0641\u064a \u062e\u062f\u0645\u0629 \u0627\u0644\u0645\u062c\u062a\u0645\u0639', 'id': 1061321258674530087}, {'title': '\u0646\u0638\u0631\u064a\u0627\u062a \u0639\u0644\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639', 'id': 2897725088955634879}, {'title': '\u0637\u0631\u064a\u0642\u0629 \u0627\u062d\u062a\u0631\u0627\u0641\u064a\u0629 \u0648\u062e\u0637\u0648\u0627\u062a \u0645\u0646\u0638\u0645\u0629 \u0644\u0625\u0639\u062f\u0627\u062f \u0628\u062d\u062b \u062a\u062e\u0631\u062c \u0641\u064a \u0627\u0644\u0639\u0644\u0648\u0645 \u0627\u0644\u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629 \u0628\u062c\u0648\u062f\u0629 \u0623\u0643\u0627\u062f\u064a\u0645\u064a\u0629 \u0639\u0627\u0644\u064a\u0629', 'id': 336099192194999556}]}, {'title': '\u0625\u062c\u0645\u0627\u0644\u064a \u0645\u0631\u0627\u062a \u0645\u0634\u0627\u0647\u062f\u0629 \u0627\u0644\u0635\u0641\u062d\u0629', 'type': 'Stats', 'sectionId': 'sidepar', 'id': 'Stats1'}, {'title': '', 'type': 'HTML', 'sectionId': 'PostA3lan2', 'id': 'HTML5'}, {'title': 'BlogArchive', 'type': 'BlogArchive', 'sectionId': 'sitting', 'id': 'BlogArchive400'}, {'title': 'BlogAuthors', 'type': 'Profile', 'sectionId': 'sitting', 'id': 'Profile400'}, {'title': '\u0646\u0645\u0648\u0630\u062c \u0627\u0644\u0627\u062a\u0635\u0627\u0644', 'type': 'ContactForm', 'sectionId': 'AddOns', 'id': 'ContactForm200'}]}]); _WidgetManager._RegisterWidget('_HTMLView', new _WidgetInfo('HTML6', 'TopPost-sc', document.getElementById('HTML6'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_TextView', new _WidgetInfo('Text1', 'TopPost-sc', document.getElementById('Text1'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_FeaturedPostView', new _WidgetInfo('FeaturedPost1', 'BotPostsc', document.getElementById('FeaturedPost1'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_LinkListView', new _WidgetInfo('LinkList1', 'footer-col1', document.getElementById('LinkList1'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_PopularPostsView', new _WidgetInfo('PopularPosts1', 'footer-col4', document.getElementById('PopularPosts1'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_HeaderView', new _WidgetInfo('Header1', 'logo', document.getElementById('Header1'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_PageListView', new _WidgetInfo('PageList1', 'pages', document.getElementById('PageList1'), {'title': '\u0627\u0644\u0635\u0641\u062d\u0627\u062a', 'links': [{'isCurrentPage': false, 'href': 'https://hamdisocio.blogspot.com/', 'id': '0', 'title': '\u0627\u0644\u0635\u0641\u062d\u0629 \u0627\u0644\u0631\u0626\u064a\u0633\u064a\u0629'}, {'isCurrentPage': false, 'href': 'https://hamdisocio.blogspot.com/2010/08/blog-post_24.html', 'title': '\u0643\u0644\u0645\u0629 \u0627\u0644\u0628\u0627\u062d\u062b'}, {'isCurrentPage': false, 'href': 'https://www.tvquran.com/en/scholar/78/profile/muhammad-siddiq-al-minshawi', 'title': '\u0642\u0631\u0622\u0646 \u0643\u0631\u064a\u0645'}, {'isCurrentPage': false, 'href': 'https://hamdisocio.blogspot.com/2025/03/blog-post_21.html', 'title': '\u0645\u0634\u0627\u0631\u064a\u0639 \u062a\u062e\u0631\u062c'}, {'isCurrentPage': false, 'href': 'https://hamdisocio.blogspot.com/2010/08/blog-post_9618.html', 'title': '\u0628\u062d\u062b \u0639\u0644\u0645\u064a'}, {'isCurrentPage': false, 'href': 'https://hamdisocio.blogspot.com/2008/04/blog-post.html', 'title': '\u062a\u0648\u062b\u064a\u0642 \u0627\u0644\u0645\u0631\u0627\u062c\u0639'}, {'isCurrentPage': false, 'href': 'https://hamdisocio.blogspot.com/2025/03/blog-post_480.html', 'title': '\u0645\u0648\u0627\u0642\u0639 \u0627\u062c\u062a\u0645\u0627\u0639\u064a\u0629'}, {'isCurrentPage': false, 'href': 'https://t.me/hamdisocio', 'title': '\u062a\u064a\u0644\u064a\u062c\u0631\u0627\u0645'}], 'mobile': false, 'showPlaceholder': true, 'hasCurrentPage': false}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_LinkListView', new _WidgetInfo('LinkList001', 'menu', document.getElementById('LinkList001'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_BlogSearchView', new _WidgetInfo('BlogSearch2', 'searchform', document.getElementById('BlogSearch2'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_BlogView', new _WidgetInfo('Blog1', 'Tempnec', document.getElementById('Blog1'), {'cmtInteractionsEnabled': false, 'lightboxEnabled': true, 'lightboxModuleUrl': 'https://www.blogger.com/static/v1/jsbin/1078669622-lbx__ar.js', 'lightboxCssUrl': 'https://www.blogger.com/static/v1/v-css/123180807-lightbox_bundle_rtl.css'}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_TranslateView', new _WidgetInfo('Translate1', 'sidepar', document.getElementById('Translate1'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_BlogSearchView', new _WidgetInfo('BlogSearch1', 'sidepar', document.getElementById('BlogSearch1'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_WikipediaView', new _WidgetInfo('Wikipedia1', 'sidepar', document.getElementById('Wikipedia1'), {'title': '\u0627\u0628\u062d\u062b \u0645\u0639\u0646\u0627 \u0641\u064a Wikipedia', 'language': 'ar', 'noResultsFoundMsg': '\u0644\u0645 \u064a\u062a\u0645 \u0627\u0644\u0639\u062b\u0648\u0631 \u0639\u0644\u064a \u0623\u064a \u0646\u062a\u0627\u0626\u062c.', 'enterTextMsg': '\u064a\u0631\u062c\u0649 \u0625\u062f\u062e\u0627\u0644 \u0627\u0644\u0646\u0635 \u0644\u0644\u0628\u062d\u062b.', 'moreMsg': '\u0627\u0644\u0645\u0632\u064a\u062f \xbb', 'searchResultsMsg': '\u0646\u062a\u0627\u0626\u062c \u0627\u0644\u0628\u062d\u062b', 'fetchingErrorMsg': '\u062d\u062f\u062b \u062e\u0637\u0623. \u064a\u064f\u0631\u062c\u0649 \u0625\u0639\u0627\u062f\u0629 \u0627\u0644\u0645\u062d\u0627\u0648\u0644\u0629.'}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_HTMLView', new _WidgetInfo('HTML4', 'sidepar', document.getElementById('HTML4'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_ContactFormView', new _WidgetInfo('ContactForm1', 'sidepar', document.getElementById('ContactForm1'), {'contactFormMessageSendingMsg': '\u062c\u0627\u0631\u064d \u0627\u0644\u0625\u0631\u0633\u0627\u0644...', 'contactFormMessageSentMsg': '\u062a\u0645 \u0625\u0631\u0633\u0627\u0644 \u0631\u0633\u0627\u0644\u062a\u0643.', 'contactFormMessageNotSentMsg': '\u062a\u0639\u0630\u0631 \u0625\u0631\u0633\u0627\u0644 \u0627\u0644\u0631\u0633\u0627\u0644\u0629\u060c \u064a\u0631\u062c\u0649 \u0627\u0644\u0645\u062d\u0627\u0648\u0644\u0629 \u0645\u0631\u0629 \u0623\u062e\u0631\u0649 \u0641\u064a \u0648\u0642\u062a \u0644\u0627\u062d\u0642.', 'contactFormInvalidEmailMsg': '\u064a\u0644\u0632\u0645 \u0625\u062f\u062e\u0627\u0644 \u0639\u0646\u0648\u0627\u0646 \u0628\u0631\u064a\u062f \u0625\u0644\u0643\u062a\u0631\u0648\u0646\u064a \u0635\u0627\u0644\u062d.', 'contactFormEmptyMessageMsg': '\u0644\u0627 \u064a\u0645\u0643\u0646 \u0623\u0646 \u064a\u0643\u0648\u0646 \u062d\u0642\u0644 \u0627\u0644\u0631\u0633\u0627\u0644\u0629 \u0641\u0627\u0631\u063a\u064b\u0627.', 'title': '\u0646\u0645\u0648\u0630\u062c \u0627\u0644\u0627\u062a\u0635\u0627\u0644 \u0628\u0631\u0633\u0627\u0644\u0629 \u0641\u0648\u0631\u064a\u0629', 'blogId': '3998610524557249717', 'contactFormNameMsg': '\u0627\u0644\u0627\u0633\u0645', 'contactFormEmailMsg': '\u0628\u0631\u064a\u062f \u0625\u0644\u0643\u062a\u0631\u0648\u0646\u064a', 'contactFormMessageMsg': '\u0631\u0633\u0627\u0644\u0629', 'contactFormSendMsg': '\u0625\u0631\u0633\u0627\u0644', 'contactFormToken': 'AOuZoY5kcKy12Z-G37Bfz0hwxU5032TKyg:1749742482139', 'submitUrl': 'https://www.blogger.com/contact-form.do'}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_PopularPostsView', new _WidgetInfo('PopularPosts2', 'sidepar', document.getElementById('PopularPosts2'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_StatsView', new _WidgetInfo('Stats1', 'sidepar', document.getElementById('Stats1'), {'title': '\u0625\u062c\u0645\u0627\u0644\u064a \u0645\u0631\u0627\u062a \u0645\u0634\u0627\u0647\u062f\u0629 \u0627\u0644\u0635\u0641\u062d\u0629', 'showGraphicalCounter': true, 'showAnimatedCounter': false, 'showSparkline': true, 'statsUrl': '//hamdisocio.blogspot.com/b/stats?style\x3dBLACK_TRANSPARENT\x26timeRange\x3dALL_TIME\x26token\x3dAPq4FmDPDofQlPH9r3d8fre7BfmQ9CnpDQm0XqE_-vB2c4Go_kYwJ7aBw_Z9fKep6Nz0lpS7rALd4OgVAMLCOhVTM5nSnfXhHw'}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_HTMLView', new _WidgetInfo('HTML5', 'PostA3lan2', document.getElementById('HTML5'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_BlogArchiveView', new _WidgetInfo('BlogArchive400', 'sitting', document.getElementById('BlogArchive400'), {'languageDirection': 'rtl', 'loadingMessage': '\u200f\u062c\u0627\u0631\u064d \u0627\u0644\u062a\u062d\u0645\u064a\u0644\x26hellip;'}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_ProfileView', new _WidgetInfo('Profile400', 'sitting', document.getElementById('Profile400'), {}, 'displayModeFull')); _WidgetManager._RegisterWidget('_ContactFormView', new _WidgetInfo('ContactForm200', 'AddOns', document.getElementById('ContactForm200'), {'contactFormMessageSendingMsg': '\u062c\u0627\u0631\u064d \u0627\u0644\u0625\u0631\u0633\u0627\u0644...', 'contactFormMessageSentMsg': '\u062a\u0645 \u0625\u0631\u0633\u0627\u0644 \u0631\u0633\u0627\u0644\u062a\u0643.', 'contactFormMessageNotSentMsg': '\u062a\u0639\u0630\u0631 \u0625\u0631\u0633\u0627\u0644 \u0627\u0644\u0631\u0633\u0627\u0644\u0629\u060c \u064a\u0631\u062c\u0649 \u0627\u0644\u0645\u062d\u0627\u0648\u0644\u0629 \u0645\u0631\u0629 \u0623\u062e\u0631\u0649 \u0641\u064a \u0648\u0642\u062a \u0644\u0627\u062d\u0642.', 'contactFormInvalidEmailMsg': '\u064a\u0644\u0632\u0645 \u0625\u062f\u062e\u0627\u0644 \u0639\u0646\u0648\u0627\u0646 \u0628\u0631\u064a\u062f \u0625\u0644\u0643\u062a\u0631\u0648\u0646\u064a \u0635\u0627\u0644\u062d.', 'contactFormEmptyMessageMsg': '\u0644\u0627 \u064a\u0645\u0643\u0646 \u0623\u0646 \u064a\u0643\u0648\u0646 \u062d\u0642\u0644 \u0627\u0644\u0631\u0633\u0627\u0644\u0629 \u0641\u0627\u0631\u063a\u064b\u0627.', 'title': '\u0646\u0645\u0648\u0630\u062c \u0627\u0644\u0627\u062a\u0635\u0627\u0644', 'blogId': '3998610524557249717', 'contactFormNameMsg': '\u0627\u0644\u0627\u0633\u0645', 'contactFormEmailMsg': '\u0628\u0631\u064a\u062f \u0625\u0644\u0643\u062a\u0631\u0648\u0646\u064a', 'contactFormMessageMsg': '\u0631\u0633\u0627\u0644\u0629', 'contactFormSendMsg': '\u0625\u0631\u0633\u0627\u0644', 'contactFormToken': 'AOuZoY5kcKy12Z-G37Bfz0hwxU5032TKyg:1749742482139', 'submitUrl': 'https://www.blogger.com/contact-form.do'}, 'displayModeFull'));

العلوم الاجتماعية

الملاحظة: عدسة الباحث لكشف أسرار العلوم الاجتماعية

يونيو 7, 2025قائمة بأفضل واحدث 300 مشروع تخرج أو أطروحة بحثية في العلوم الاجتماعية

مايو 30, 2025تحليل المقابلة بطريقة علمية سوسيولوجية: إطار نظري وعملي لفهم التفاعلات الاجتماعية

يونيو 7, 2025كيف تختار عينة البحث العلمي في العلوم الاجتماعية بفعالية؟

مارس 20, 2025كيفية توثيق المراجع بالكامل

مارس 12, 2025دور الأنشطة اللاصفية في تنمية المهارات الاجتماعية

إبريل 1, 2025مناهج البحث في العلوم السياسية

يونيو 3, 2025السيرة الذاتية CV

إبريل 29, 2025أخلاقيات البحث العلمي في العلوم الاجتماعية: المبادئ والتحديات في خدمة المجتمع

مارس 9, 2025نظريات علم الاجتماع